TIR Karnesi himayesinde karayolu ile uluslararası eşya taşıyan yerli ve yabancı plakalı araçların gümrük işlemlerine ilişkin olarak Türkiye Gümrük Bölgesi içerisinde tabi oldukları usul ve esaslar ile birlikte ilgili kamu kurum ve kuruluşların hizmet görev ve yetkilerinin düzenlendiği “Gümrük Genel Tebliği (TIR İşlemleri) (Seri No:1)”’de 11 Şubat 2017 tarih ve 29976 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan “Gümrük Genel Tebliği (TIR İşlemleri) (Seri No:1)’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ” ile değişiklik yapılmıştır.
Buna göre;
Yapılan değişikliklerden en önemlisi; 24 Nisan 2017 tarihi itibari ile yürürlüğe girecek olan, “Elektronik Ön Bildirim” uygulamasıdır. Buna göre, TIR karnesi himayesinde taşınan eşya için taşıtın giriş gümrük idaresine varışından önce elektronik ortamda ilişikte yer almakta olan Ek-5’de belirtilen bilgileri içeren ön beyan elektronik ortamda verilmesi zorunlu hale gelmiştir. Ülkemiz gümrük bölgesine girişte elektronik ortamda verilecek beyanın taşıtın giriş gümrük idaresine varışından sonra verilmesi durumunda, taşıyıcı firma ve taşınan eşya risk kriterleri çerçevesinde ayrıca değerlendirmeye tabi tutulacaktır. (R.G. – Madde 14)
Tebliğ’e eklenen yeni madde ile, TIR karnesi kapsamında Türkiye Gümrük Bölgesine getirilen serbest dolaşımda bulunmayan eşyanın tamamı veya bir kısmının Gümrük Mevzuatı hükümleri çerçevesinde “belirgin bir şekilde beyan edilen eşyadan farklı cinste olduğunun” giriş gümrük idaresince tespit edilmesi halinde, Gümrük Kanununun 235 inci maddesinin beşinci fıkrası uygulanacağı ve akabinde eşyanın sevkine izin verileceği hükme bağlanmıştır. Bu tespitin Kaçakçılıkla Mücadele Kanununu da ihlal ettiği sonucuna varılması durumunda da bu Kanun hükümleri uyarınca da işlemler yapılacağı belirtilmiştir. (R.G. – Madde 18)
Tebliğ kapsamında getirilen bir diğer değişiklik ise, taşımaya ilişkin risk kriterleri kapsamında araca tatbik edilen ATS cihazlarının yanı sıra, araçların takibinde firmalarımız tarafından kullanılan “araç takip sistemleri” de kullanılabilir hale gelmiştir. (R.G. – Madde 4)
Taşıt onay belgelerinin elektronik ortama alınmış olması ve işlemlerinin Elektronik Taşıt Onay Belgesi Sistemi (ETOBS) üzerinden yapılmaya başlaması sebebiyle mevzuatta yer alan Taşıt Onay Belgelerine ilişkin hükümler revize edilmiş ve güncellenmiştir. (R.G. – Madde 7)
TIR rejiminden geçici veya daimi ihraç edilen taşımacı firmaların, geçici veya daimi ihraç edildiği ya da tezkiyesinin iptal edildiği tarihten önce başlamış taşımalarda TIR Karnesinin ilgili gümrük idaresince sonlandırılması hükme bağlanmıştır. (R.G. – Madde 6)
İzinli gönderici ve yerinde gümrükleme izni kapsamında yapılacak TIR karnesi işlemlerine ilişkin hükümler revize edilmiştir. (R.G. – Madde 23)
İzinli alıcı ve ithalatta yerinde gümrükleme izni kapsamında yapılacak TIR karnesi işlemlerine ilişkin hükümler revize edilmiştir. (R.G. – Madde 26)
TIR karnesi himayesinde taşınan serbest dolaşımda olmayan eşyaya ilişkin tespit edilen eksiklik veya fazlalık için takibat yapılacağı ve TIR karnesinde eksiklik ve fazlalık takibatına ilişkin hükümler revize edilmiş, tebliğ tarihi ile ilgili; “eksiklik ve fazlalığa ilişkin tutanağın imzalandığı tarihte TIR karnesi hamiline bildirim yapılması halinde bu tarih, bildirim yapılamaması durumunda ise takibat yazısının TIR karnesi hamiline tebliğ edildiği tarih” olarak esas alınacağı hükme bağlanmıştır. (R.G. – Madde 27)
Gümrük idaresi tarafından eksik çıkan eşyadan tarife pozisyonuna veya tarife pozisyonu tespit edilemiyor ise cinsine ve türüne göre tarifede dahil olduğu faslın en yüksek vergiye tabi pozisyonuna göre hesaplanan gümrük vergileri tahakkuk ettirilerek TIR karnesi hamilinden tahsili yoluna gidileceği hükme bağlanmıştır. (R.G. – Madde 27)
Muayene sonucunda beyan edilen miktara göre eksiklik veya fazlalık bulunduğunun tespit edildiği ihraç eşyası ve serbest dolaşımda bulunmayan eşya için gümrük idarelerine yapılacak işlemler ayrıştırılmıştır. (R.G. – Madde 30)
Yabancı taşıyıcı firmalarda acente kullanımı ile ilgili Tebliğ’in 5’üncü maddesinde yapılan değişiklik ile birlikte TIR karnesi himayesinde taşıma yapan yabancı firmaların elektronik ortamda vereceği ön beyana ilişkin usul ve esasların Bakanlıkça belirleneceği hükme bağlanmıştır. (R.G. – Madde 38)
Varış veya çıkış gümrük idaresinin değiştirilmesi başlıklı Tebliğ’in 62’inci maddesinde yapılan değişiklik ile birlikte “serbest dolaşımda bulunmayan eşyayı ve ihraç eşyasını taşıyan taşıtların varış ve çıkış gümrük idare değişikliklerindeki Türk ve yabancı araç ayrımı kaldırılmış ve gümrük idaresi değişiklik hallerinde yapılacak işlemler revize edilmiştir. (R.G. – Madde 41)
Tebliğde yapılan değişiklikleri içeren karşılaştırma tablosu, değişiklik yapılan tebliğ ekleri ve Resmi Gazete’de yayınlanan değişiklikler aşağıdaki dosyalar bölümünde yer almaktadır.
İlaveten TIR İşlemlerine dair 1 Seri No’lu Gümrük Genel Tebliği’nin güncellenmiş haline, http://www.mevzuat.gov.tr/ internet adresinden ulaşılabilirsiniz.
Kaynak: UND